Šta je Poststrukturalizam?
Poststrukturalizam je filozofski i teorijski pravac koji se razvijao kao reakcija na strukturalizam, koji je tvrdio da se značenje i identitet mogu razumeti analizom struktura unutar kulture, jezika i društva. Poststrukturalisti, poput Michela Foucaulta, Jacquesa Derride i Rolanda Bartha, izazvali su ideju da značenje može biti stabilno ili fiksno. Umesto toga, oni tvrde da je […]
Šta je Socijalna pravda?
Socijalna pravda je koncept koji se odnosi na pravičan raspored resursa i mogućnosti u društvu, uz poštovanje ljudskih prava i jednakost. Pitanje socijalne pravde bavi se distribucijom bogatstva, prava, privilegija i odgovornosti među pojedincima i grupama u društvu. Filozofi poput Johna Rawlsa razvili su teorije koje nastoje da obezbede osnovne ekonomske i socijalne uslove za […]
Šta je Sociologija?
Sociologija je društvena nauka koja proučava društvene strukture, institucije, odnose i ponašanja ljudi u okviru društva. Sociolozi istražuju kako se ljudi organizuju u društvene grupe, kako se oblikuju i menjaju društvene norme i vrednosti, kao i kako društvene sile utiču na pojedince i njihove živote. Sociologija se bavi širokim spektrom tema, od porodice, obrazovanja, religije, […]
Šta je Apstraktna umetnost?
Apstraktna umetnost je umetnički pravac koji se udaljava od prikazivanja stvarnog sveta i umesto toga stvara umetnička dela zasnovana na oblicima, bojama i linijama koje nemaju neposrednu reprezentaciju stvarnih objekata. Razvila se početkom 20. veka i najpoznatiji predstavnici apstraktne umetnosti uključuju Wassilyja Kandinskog, Pieta Mondriana i Kazimira Maljeviča. Apstraktna umetnost izaziva tradicionalna shvatanja umetnosti, jer […]
Šta je Umetnost?
Umetnost je širok pojam koji se odnosi na ljudsku aktivnost koja ima za cilj izražavanje emocija, ideja ili estetskih vrednosti kroz različite medije, kao što su slikarstvo, muzika, književnost, ples, film i arhitektura. Kroz istoriju, umetnost je služila kao način komunikacije i refleksije o ljudskoj prirodi, društvu i svetu. Filozofska pitanja o umetnosti uključuju njen […]
Šta je Deterministički univerzum?
Deterministički univerzum je koncept koji tvrdi da je sve što se dešava u svetu, uključujući ljudske akcije, unapred određeno zakonima prirode. Prema determinističkom pogledu, svaka radnja i događaj u svetu su posledica prethodnih uzroka, i nijedna stvar nije slučajna. Ovaj koncept potiče iz klasične mehaničke filozofije, koju je najpoznatije formulirao Isaak Njutn, prema kojoj su […]
Šta je Etika vrlina?
Etika vrlina je filozofska škola koja se fokusira na karakter i vrline pojedinca kao temelj moralnog ponašanja, umesto da se usmeri na pravila ili posledice postupaka. Ovaj pristup je zasnovan na učenju Aristotela, koji je u svom delu “Nikomahova etika” postavio osnovne vrline koje vode ka eudajmoniji, tj. sreći i ispunjenom životu. Aristotel je verovao […]
Šta je Zlatno pravilo?
Zlatno pravilo je etički princip koji se često koristi u različitim religijskim, filozofskim i moralnim sistemima, a koji se može izraziti kao: “Tretiraj druge onako kako želiš da oni tebe tretiraju.” Ovaj princip se pojavljuje u gotovo svim velikim religijskim tradicijama, od hrišćanstva do budizma, i u mnogim filozofskim sistemima. U osnovi, Zlatno pravilo poziva […]
Šta je Moralni relativizam?
Moralni relativizam je filozofska pozicija koja tvrdi da moralne vrednosti i norme nisu univerzalne, već su uslovljene kulturom, društvom ili ličnim uverenjima. Prema moralnim relativistima, ono što je moralno ispravno u jednoj kulturi može biti neprihvatljivo u drugoj, i ne postoji objektivna osnova da se jedna moralna vrednost postavi iznad drugih. Moralni relativizam je često […]
Šta je Racionalizam?
Racionalizam je filozofski pravac koji veruje da je razumsko saznanje osnovno i ključ za razumevanje sveta. Racionalisti smatraju da ljudski um poseduje sposobnost da stekne znanje nezavisno od iskustva, kroz logičko razmišljanje, dedukciju i intelektualnu introspekciju. Najpoznatiji racionalisti, poput Renée Descartesa, Barucha Spinoze i Gottfrieda Leibniza, tvrdili su da postoje apsolutne istine koje se mogu […]
Šta je Aksiologija?
Aksiologija je grana filozofije koja se bavi proučavanjem vrednosti, kao što su dobrota, lepota, istina i pravda. Aksiologija istražuje prirodu vrednosti, kako ih prepoznajemo i vrednujemo, kao i ulogu vrednosti u moralnim, estetskim i društvenim pitanjima. U etici, aksiolegija analizira šta čini nešto moralno dobrim ili lošim, dok se u estetici bavi pitanjem šta čini […]
Šta je Feministička filozofija?
Feministička filozofija je pristup filozofiji koji se bavi pitanjem kako rodna nejednakost i ugnjetavanje žena oblikuju našu spoznaju, društvene strukture, etiku, politiku i svakodnevne živote. Ona analizira kako su filozofski sistemi, institucije i kulturni normativi doprinosili stvaranju i održavanju rodnih nejednakosti. Feminističke filozofkinje kritikuju tradicionalnu filozofiju koja je često zanemarivala ili marginalizovala ženske perspektive. Feministička […]